Bạc cổ Iran: Di sản nghệ thuật lộng lẫy của một vương triều
Trong thế giới của những món bạc cổ, có một dòng chảy nghệ thuật mang vẻ đẹp vương giả, lộng lẫy và vô cùng tinh xảo đến từ xứ sở Ba Tư – đó chính là bạc cổ Iran. Không giống như những đồng bạc cổ dùng làm tiền tệ, bạc Iran dưới triều đại cuối cùng đã được nâng tầm thành những tác phẩm nghệ thuật thực sự, là biểu tượng cho sự giàu có và đời sống xã hội của giới thượng lưu. Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá di sản độc đáo này.
Bạc cổ Iran: Biểu tượng của địa vị và sự giàu có
Dưới triều đại Pahlavi (1925-1978), giai đoạn trước Cách mạng Hồi giáo 19, các vật phẩm bằng bạc đã trở thành một phần không thể thiếu trong nội thất của những gia đình giàu có. Theo nhiều tài liệu của Islamic Arts Museum Malaysia, các sản phẩm bạc thời kỳ này thể hiện sự kết hợp tinh xảo giữa văn hóa Hồi giáo và nghệ thuật Ba Tư cổ.
Những bộ chân nến được trang trí công phu, những chiếc bình hoa lớn hay những bộ trà cụ tinh xảo không chỉ là vật dụng, mà còn là những tác phẩm nghệ thuật được trưng bày trong các phòng khách sang trọng để khẳng định địa vị và gu thẩm mỹ của gia chủ.
Sau cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979, nhu cầu về các sản phẩm bạc xa xỉ giảm mạnh do thay đổi lối sống và chính sách xã hội. Tuy nhiên, vài thập kỷ sau, phong trào phục hưng văn hóa truyền thống đã giúp nghề chạm bạc Iran dần trở lại với sự trân trọng và đánh giá cao của du khách quốc tế.
Đặc điểm tạo nên sức hút của bạc cổ xưa Iran
Điểm đặc trưng nhất của các vật phẩm bạc cổ xưa Iran thế kỷ 20 chính là nghệ thuật xử lý bề mặt dày đặc và vô cùng tài tình. Các nghệ nhân đã biến mọi khoảng trống trên bề mặt bạc thành một bức tranh sống động với các họa tiết đối xứng tinh xảo.
- Họa tiết hoa lá và hình học: Các họa tiết phổ biến nhất là những cành lá cong mềm mại kết hợp với hoa mẫu đơn lớn, cụm hoa hồng nhỏ và các họa tiết hình học lồng vào nhau một cách phức tạp.
- Kiến trúc và động vật: Trên các tác phẩm lớn như khay bạc, người ta còn có thể tìm thấy hình ảnh các công trình kiến trúc Hồi giáo với mái vòm củ hành đặc trưng, xen kẽ với hình ảnh các loài động vật như chim công, sư tử hay nai sừng tấm.
Tinh hoa chế tác thủ công
Vẻ đẹp đó được tạo nên từ những kỹ thuật chế tác thủ công đỉnh cao đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
- Chạm khắc (Qalam-zani): Đây là kỹ thuật dùng các dụng cụ sắc nhọn để cắt những đường rãnh vào bề mặt, loại bỏ một phần bạc để tạo ra hoa văn chìm.
- Thúc nổi (Monabbat-kari): Ngược lại với chạm khắc, đây là kỹ thuật dùng búa gõ từ mặt sau của tấm bạc để tạo ra các hình khối nổi 3D ở mặt trước. Sau đó, các chi tiết sẽ được hoàn thiện lại bằng kỹ thuật chạm đuổi ở mặt trước.
Ký hiệu và tiêu chuẩn bạc
Thành phố Isfahan không chỉ nổi tiếng với kiến trúc Hồi giáo và gốm sứ, mà còn là trung tâm của nghề chế tác bạc truyền thống. Tại đây, các nghệ nhân đã kế thừa và nâng tầm kỹ thuật chạm bạc qua nhiều thế hệ. Nhiều xưởng bạc truyền thống tại Isfahan đến nay vẫn hoạt động, cung cấp sản phẩm cho cả thị trường nội địa và quốc tế.
Hầu hết các tác phẩm bạc cổ Iran đều có đóng dấu của người nghệ nhân (hallmark). Một số tên tuổi nổi tiếng có thể kể đến như Reza, Husain Ehtemam, hay Ja‘fari, thường là những gia tộc có truyền thống làm nghề bạc lâu đời ở thành phố Isfahan.
Một điểm thú vị là tiêu chuẩn bạc “84” – tương đương bạc 875 (87.5% tinh khiết), vốn xuất xứ từ Nga – đã được các nghệ nhân Iran du nhập và sử dụng phổ biến trong nửa đầu thế kỷ 20, đặc biệt trong các xưởng thủ công ở Isfahan.
Khác biệt với đồng bạc cổ
Không giống như nhiều nền văn hóa khác sử dụng bạc để đúc đồng xu bạc cổ làm tiền tệ, văn hóa Iran trong giai đoạn này lại tập trung vào việc biến bạc thành các vật phẩm mỹ nghệ phục vụ cho đời sống xã hội và thể hiện đẳng cấp.
Giá trị của chúng không chỉ nằm ở bạc, mà phần lớn nằm ở giá trị nghệ thuật và tay nghề của người nghệ nhân. Dĩ nhiên, Iran vẫn phát hành tiền xu bạc để lưu thông, nhưng những vật phẩm bạc mỹ nghệ mới là dòng sản phẩm thể hiện rõ nhất kỹ thuật chế tác và gu thẩm mỹ đặc trưng của thời kỳ này.
Các món bạc cổ Iran thế kỷ 20 hiện được săn lùng bởi giới sưu tầm trên toàn thế giới, đặc biệt là tại các sàn đấu giá như Sotheby’s, Christie’s hay Etsy. Những món hàng mang chữ ký nghệ nhân, còn nguyên vẹn và có thiết kế đặc biệt có thể đạt mức giá lên đến hàng ngàn đô la Mỹ.
Kết luận
Tóm lại, Bạc cổ Iran là một di sản nghệ thuật độc đáo, một minh chứng cho sự tài hoa và óc thẩm mỹ đỉnh cao của các nghệ nhân Ba Tư dày dạn kinh nghiệm và có gu thẩm mỹ. Mỗi tác phẩm là một câu chuyện về văn hóa, về một thời đại vàng son đã qua.
Tại Ancarat Silver, chúng tôi trân trọng những giá trị lịch sử và nghệ thuật của mọi thời đại, văn hóa, và tạo ra những sản phẩm bạc mỹ nghệ đương đại, giúp bạn sở hữu một phần của di sản văn hóa lấp lánh. Tham khảo thêm về giá bạc tại đây.
☎ Hotline: 0961.586.586
📍 CH1: 261 Nguyễn Trãi, P. Nguyễn Cư Trinh, Q. 1, TP. HCM – Hotline: 0981999901
📍 CH2 (SILVER ONLY): 259 Nguyễn Trãi, P. Nguyễn Cư Trinh, Q. 1, TP. HCM – Hotline: 0961.586.586
📍 CH3: 154 Hậu Giang, P. 6, Q. 6, TP. HCM – Hotline: 0981816330
📍 CH4: 382 Lê Quang Định, P.11, Q. Bình Thạnh, TP. HCM – Hotline: 0981816365
📍 CH5: 236 Lò Đúc, P. Đống Mác, Q. Hai Bà Trưng, Hà Nội – Hotline: 0981999903″
Xem thêm
