3 Điều Thú Vị Về Bánh Chưng Bánh Dày Trong Lễ Giỗ Tổ
Bánh chưng bánh dày trong lễ Giỗ Tổ tượng trưng cho triết lý âm – dương, được dùng để cúng tổ tiên, trời đất thể hiện tấm lòng uống nước nhớ nguồn, biết ơn tới các Vua Hùng đã có công dựng nước .
1. Truyền Thuyết Lang Liêu Và Ý Nghĩa Thiêng Liêng Của Bánh Chưng Bánh Dày
Truyền thuyết về hoàng tử Lang Liêu là một trong những câu chuyện đặc sắc nhất trong văn hóa Việt Nam. Theo sử sách, Vua Hùng thứ sáu muốn tìm người kế vị và yêu cầu các hoàng tử sáng tạo một món ăn tượng trưng cho đất trời. Lang Liêu, dù không có điều kiện vật chất dồi dào, đã dùng những nguyên liệu thuần Việt như gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn để làm nên bánh chưng – vuông vức đại diện cho đất, và bánh dày – tròn đầy tượng trưng cho trời. Cảm nhận được ý nghĩa sâu sắc của hai món bánh này, Vua Hùng đã chọn Lang Liêu làm người kế vị. Kể từ đó, bánh chưng bánh dày trong lễ Giỗ Tổ trở thành lễ vật không thể thiếu để dâng lên tổ tiên.
2. Bánh Chưng Bánh Dày Trong Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương
Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra vào ngày 10/3 âm lịch mỗi năm, là dịp người dân cả nước hướng về cội nguồn. Trong ngày trọng đại này, những chiếc bánh chưng xanh tươi và bánh dày trắng ngần được trang trọng dâng lên bàn thờ tổ tiên, thể hiện lòng biết ơn với công lao dựng nước của các Vua Hùng.
Tại đền Hùng (Phú Thọ), nghi thức dâng bánh chưng bánh dày trong lễ Giỗ Tổ diễn ra trang nghiêm. Những chiếc bánh chưng được gói bằng lá dong xanh mướt, gạo nếp thơm dẻo, nhân đậu xanh và thịt lợn béo ngậy, thể hiện tinh hoa ẩm thực truyền thống. Trong khi đó, bánh dày với độ mềm mịn, được giã nhuyễn từ gạo nếp, mang ý nghĩa biểu tượng cho sự đoàn kết và lòng hiếu kính trời đất.
Cách Làm Bánh Chưng Ngày Giỗ Tổ
Nguyên Liệu:
- Gạo nếp cái hoa vàng: 5kg
- Đậu xanh đã cà vỏ: 1kg
- Thịt ba chỉ: 1kg
- Lá dong: 20 chiếc
- Dây lạt tre: 20 sợi
- Muối, tiêu, hành khô
Các Bước Thực Hiện:
- Chuẩn Bị Nguyên Liệu:
- Ngâm gạo nếp trong 6-8 tiếng để đạt độ mềm dẻo.
- Đậu xanh ngâm nước 4-5 tiếng, hấp chín và nghiền nhuyễn.
- Thịt ba chỉ cắt miếng vừa ăn, ướp muối, tiêu, hành khô để tăng hương vị.
- Lá dong rửa sạch, để ráo nước và cắt bớt phần gân cứng.
- Gói Bánh Chưng:
- Xếp lá dong theo hình vuông, cho một lớp gạo, một lớp đậu xanh, thịt lợn, rồi phủ thêm gạo lên trên.
- Gấp lá gọn gàng, dùng lạt tre buộc chắc tay để giữ nguyên hình dáng.
- Luộc Bánh:
- Đun nước sôi, xếp bánh chưng vào nồi lớn, luộc trong 8-10 tiếng.
- Kiểm tra nước thường xuyên để đảm bảo bánh chín đều.
- Sau khi vớt bánh ra, rửa sạch lớp nhựa bên ngoài và ép cho ráo nước.
- Thưởng Thức:
- Khi cắt ra, bánh chưng có màu xanh đẹp mắt, dẻo thơm với nhân đậm đà.
3. Bánh Chưng Bánh Dày – Biểu Tượng Văn Hóa Và Giá Trị Truyền Thống
Bánh chưng bánh dày trong lễ Giỗ Tổ không đơn thuần là món ăn mà còn là biểu tượng văn hóa trường tồn cùng dân tộc. Hình ảnh người Việt quây quần bên nồi bánh chưng sôi sùng sục hay những chiếc bánh dày dâng cúng tổ tiên thể hiện tinh thần đoàn kết và lòng thành kính sâu sắc.
Ngoài nghi lễ dâng bánh truyền thống, nhiều địa phương còn tổ chức các cuộc thi gói bánh chưng để gìn giữ nét đẹp văn hóa. Đặc biệt, bánh chưng khổng lồ, bánh dày cỡ lớn được dâng lên các vị vua Hùng, thể hiện lòng tri ân của con cháu muôn đời.
Không chỉ dừng lại ở ẩm thực truyền thống, giá trị của bánh chưng, bánh dày còn được lưu giữ trong nhiều tác phẩm nghệ thuật và sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Ancarat Silver, với sứ mệnh bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Việt, đã cho ra mắt những mẫu bạc mỹ nghệ tinh xảo lấy cảm hứng từ hình ảnh bánh chưng bánh dày, vừa mang tính biểu tượng vừa là quà tặng ý nghĩa trong các dịp lễ trọng đại.
Kết Luận
Bánh chưng bánh dày trong lễ Giỗ Tổ không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn thể hiện tinh thần dân tộc, lòng biết ơn đối với tổ tiên. Qua hàng thế kỷ, những chiếc bánh thiêng liêng này vẫn vẹn nguyên giá trị, trở thành biểu tượng văn hóa đáng tự hào của người Việt Nam. Nhìn về nguồn cội, chúng ta không chỉ trân trọng những phong tục truyền thống mà còn có thể lưu giữ nét đẹp ấy qua những sản phẩm nghệ thuật như bạc mỹ nghệ của Ancarat Silver, giúp kết nối thế hệ trẻ với di sản cha ông để lại.